Schimmenspel

Als ik weer eens een bericht lees over de Turkse politiek, dan moet ik automatisch denken aan schaduwen die wayangpoppen op het doek doen bewegen. De ondoorzichtigheid van de machtsverhoudingen in dat land roept bij mij associaties op met dit schimmenspel.



Ilker Basbug

Zo moest onlangs een voormalige bevelhebber van de Turkse stijdkrachten, Ilker Basbug, zich bij de rechter verantwoorden voor vermeende coupplannen. Samen met honderden andere verdachten, waaronder tientallen militairen, zou hij de geesten van het Turkse volk rijp hebben proberen te maken voor een staatsgreep. Het doel van deze ondergrondse bende genaamd Ergenekon was de burgerregering van premier Erdogan omver te werpen.

Ataturk

Van oudsher spelen de strijdkrachten in Turkije een belangrijke rol in de politiek. Zij beschouwen zichzelf als de hoeder van de seculiere republiek en het gedachtegoed van Mustafa Kemal Atatürk, de vader des vaderlands. In een halve eeuw tijd hebben de militairen vier keer een burgerregering afgezet, omdat die een ‘te islamitische’ koers voer. 

premier Erdogan en president Gul

Aan de machtspositie van het leger is geleidelijk aan een einde gekomen doordat Erdogan met steun van de Europese Unie ingrijpende hervormingen in Turkije heeft doorgevoerd. Anders heeft de premier al lang zijn biezen moeten pakken! Nu zegt de regering dat de rechtzaken tegen Basbug en zijn medeverdachten de democratie sterker maken.

Maar of het huidige bewind de bovenliggende partij zal blijven valt nog te bezien, ondanks vijf jaar onderzoek naar de Ergenekon-bende is het bestaan ervan nog altijd niet bewezen. In de ogen van veel leden van Turkijes seculiere elite en veel militairen zijn de processen slechts bedoeld om het leger onder de duim te houden.

Wat het machtsspel in Turkije uiteindelijk op gaat leveren, valt voor een buitenstaander moeilijk te voorspellen. Daarvoor moet hij bij de poppenspeler van het schimmenspel zijn!