Persoonsverwisseling

Als het woord persoonsverwisseling valt zullen mensen altijd aan John Demjanjuk denken. Daarmee heeft de veronderstelde nazimisdadiger zich tijdens zijn leven al onsterfelijk gemaakt. Gisteren overleed hij op 91 jarige leeftijd in een Duits bejaardentehuis.

John Demjanjuk werd in 1920 als Ivan geboren in Oekraïne, toen nog een deel van de Sovjet-Unie. Hij diende vanaf 1940 in het Rode Leger en werd in 1942 krijgsgevangen gemaakt door de Duitse troepen. Volgens Demjanjuk verbleef hij 2 jaar in gevangenschap en werd hij in 1944 lid van een militaire Russische anti-Sovjet eenheid die door de nazi’s werd gefinancierd.

Zijn aanklagers beweerden dat hij tussen 1942 en 1945 onder andere als kampbeul  in Treblinka medeverantwoordelijk was voor de dood van 800.000 joden. Hiervoor werd hij in 1993 door het Israëlische Hooggerechtshof vrijgesproken. Eerder werd hem door een lagere rechter de doodstraf opgelegd en verbleef hij 5 jaar in eenzame opsluiting.

Op 73 jarige leeftijd keerde hij weer naar de VS terug. Hier was hij in 1951 naartoe geëmigreerd en werkte hij als automonteur in de staat Ohio. Zijn Amerikaanse staatsburgerschap, dat hij in 1958 had verworven, werd hem eind jaren 70 afgepakt toen overlevenden hem van foto’s meenden te herkennen als ‘Ivan de Verschrikkelijke’, de beruchte kampbeul van Treblinka.

In 1999 werd hij echter opnieuw aangeklaagd. Ditmaal zou Demjanjuk bewaker zijn geweest in Sobibor en Maidanek, twee andere vernietigingskampen. Door die beschuldigingen raakte hij opnieuw zijn Amerikaanse paspoort kwijt en werd Demjanjuk in 2009 aan Duitsland uitgeleverd. Hier zou hij tenslotte tot 5 jaar veroordeeld worden voor medeplichtigheid aan moord op 28.000 joden.

Het hoger beroep in die zaak mocht hij in vrijheid afwachten in een Duits bejaardentehuis. Zover kwam het dus niet. De zaak Demjanjuk, die bij elkaar 37 jaar heeft geduurd, is sinds gisteren eindelijk afgesloten.

De waarheid?   Tsja, die ligt nu onder een laag aarde.